Փետրվարի 21-ը Մայրենի լեզվի միջազգային օրն է
Մեր զրուցակիցը Վանաձորի պետական մանկավարժական ինստիտուտի լրատվության և տպագրության բաժնի վարիչ, Հայաստանի ժուռնալիստների միության անդամ Լևոն Սարգսյանն է:
Մեր զրուցակիցը Վանաձորի պետական մանկավարժական ինստիտուտի լրատվության և տպագրության բաժնի վարիչ, Հայաստանի ժուռնալիստների միության անդամ Լևոն Սարգսյանն է:
-Փետրվարի 21-ը նշվում է որպես Մայրենի լեզվի միջազգային օր: Կարո±ղ ենք այն համարել հայոց լեզվի օր, երբ պետականորեն ընդունված այդպիսի տոն չունենք:
-Փետրվարի 21-ին նշվող Մայրենի լեզվի օրը դժվար է համարել հայոց լեզվի օր, քանի որ վերաբերում է Հայաստանում ապրող մյուս բոլոր ազգային փոքրամասնությունների լեզուներին նույնպես, բացի այդ` փետրվարի 21-ն իբրև մայրենի լեզվի օր սահմանվել է միջազգային կառույցի (ՄԱԿ) կողմից, հետևաբար, միջազգայնորեն տոնվելու հանգամանքով պայմանավորված` որոշակիորեն բերովի է և արհեստական: Մինչդեռ Հայոց լեզվի օրը որպես պետական տոն հռչակելու նախաձեռնությունը կարող էր ազգային լեզվի հանդեպ պետական հոգածության մի չափազանց կարևոր արտահայտություն լինել, որը հենց համաժողովրդական տոն լինելու իրողությամբ միայն` կչեզոքացներ շատ ու շատ սպառնալիքներ: Այսօր ունենք կարևորագույն տոներ` Հայոց բանակի օր, Հանրապետության տոն, Անկախության օր: Հայոց լեզվի տոնը շատ բնականորեն կամբողջացներ այս շարքը, քանզի ազգային լեզուն է, որ պետականության կերտման ճանապարհին կատարել ու կատարում է իր ուղենշային դերը, դարեր շարունակ հենց լեզուն է, որ փոխարինել է պետականություն խորհրդանշող գրեթե ամեն ինչի` դառնալով մեր պաշտպանը, մեր անկախությունը, նաև` մեր հայրենիքը:
-Այո, հայ իրականությունը չափազանց ուշադիր է օտար լեզուների հանդեպ, հատկապես երբ խոսքը վերաբերում է հանրային կյանքում դրանց կարեւորությունն ու անհրաժեշտությունը շեշտելուն: Հետևաբար զարմանալի չէ, որ, ռուսերենից բացի, մեր երկրում մեծ շուքով նշվում են նաև ֆրանսերենին (ֆրանկոֆոնիա), անգլերենին նվիրված օրերը` հաճախ ձգվելով շաբաթներ, վերածվելով յուրօրինակ փառատոների: Եվ այս համատեքստում ուղղակի զարմանալի է հայոց լեզվին նվիրված տոնի բացակայությունը:
-Դպրոցը, հետագայում նաև բուհը պետք է դնեն մայրենի լեզվի ամուր հիմքերը:
-Մայրենի լեզվի ամուր հիմքերը դրվում են նախ ընտանիքում. երեխան մայրենի լեզվի յուրացումն սկսում է հարազատ բարբառից: Ցավոք, այսօր աղարտվում է ոչ միայն մայրենին, այլև բարբառը, ինչն այնուհետև շարունակվում է դպրոցում, որտեղ մեծանում է սերիալային լեզվական §դաստիարակություն¦ ստացած մի սերունդ, ում համար մայրենին ամենից առաջ մայրաքաղաքային խոսվածքն էª աղքատիկ, ժարգոնային, «ա¦-ախոս:
-Համացանցից օգտվողների մեծամասնությունը նախընտրում է գրել օտարատառ հայերեն:
-Համացանցն այսօր լեզվի գործառնության ամենամեծ տարածքն է, և ըստ իսª մայրենի լեզուն արժևորող-հարգող յուրաքանչյուր հայ պարտավոր է համացանցում ներկայանալ բացառապես հայերենով:
-Այսօր երեխաների խոսակցական բառապաշարը համալրվում է հեռուստաեթերից հնչող զանազան բառերով, որոնք նրանք կիրառում են դպրոցում, տանը, ամենուր: Ո±րն է Լեզվի տեսչության դերն այս հարցում:
-Մոտ երկու տարի առաջ օրաթերթերից մեկում քննադատական հոդված տպագրեցի Արամեի կատարմամբ հնչող մի երգի բացառիկ տխմար տեքստի վերաբերյալ, համացանցում անզուսպ արշավ սկսվեց հոդվածագրիս հանդեպ, նույնիսկ օրաթերթն ստիպված եղավ հանդես գալ պաշտպանությամբ: Ցավոք, մեզանում անմիտ, տափակ, կիսագրագետ խոսքը չափազանց պահանջված է, և այդ պահանջմունքը բավարարելուն են կոչված մեր շոու բիզնեսի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ: Ինչ վերաբերում է Լեզվի պետական տեսչությանը, համարում եմ, որ վերջինս գուցե և պարտաճանաչորեն իրականացնում է իր գործառույթները և գործում սահմանված լիազորությունների շրջանակում, բայց մեր լեզվին սպառնացող մարտահրավերներին լրջորեն դիմագրավելու ձևակերպված նպատակ այդ շրջանակում, ցավոք, չկա:
-Որքանով է պահպանվում լեզվի մաքրությունը տպագիր մամուլում: Ինչպիսի±ն է Ձեր կարծիքը տեղական տպագիր մամուլի և մասնավորապես <Վանաձորյան խճանկարի> վերաբերյալ:
-Տպագիր մամուլը, որոշ վերապահություններով նաև էլեկտրոնային լրատվամիջոցները, իսկապես այն եզակի տարածքներից են, որտեղ լեզուն որոշակիորեն ապահովագրված է բազմաթիվ խեղաթյուրումներից ու աղավաղումներից, որոնք հատուկ են լեզվի բանավոր գոյակերպին: Անշուշտ, այստեղ նույնպես խնդիրներ կան, բայց դրանք, համոզված եմ, կլուծվեն մեր բազմաթիվ արժանավոր հրապարակագիրների ջանքերով:
<Վանաձորյան խճանկար> շաբաթաթերթը ես ընթերցում եմ ոչ պարբերաբար, բայց դա չի խանգարում տեսնելու և գնահատելու խմբագրակազմի ջանքը շաբաթաթերթի լեզվական մակարդակը բարձրացնելու առումով: Ինձ գոհացնում է նաև խմբագրության քաղաքացիական անկախ դիրքորոշումը (վկաª վերջին համարներից մեկում հարցազրույցը նախագահի թեկնածու Հրանտ Բագրատյանի հետ):
Комментариев нет:
Отправить комментарий