<<Դե որ էդքան հարց լուծող լրագրող ես, իմ հարցն էլ լուծի>>
Տիկին Սվետային հանդիպեցի Վանաձորի քաղաքապետարանում՝ քաղաքապետի ընդունարանի մոտ դրված աթոռին նստած: Հարցազրույցների էի, մտա մի քանի սենյակ, դուրս եկա, տեսնեմ՝ դեռ մենակ նստած է: Մոտեցա:
-Կարո՞ղ եմ Ձեզ ինչ-որ բանով օգնել,- հարցրի:
Կինը նախ բարձրացրեց հայացքը, հետո մի քիչ զարմացած, թե՝ «Օգնե՞ս, աղջի՛կ ջան: Ինչո՞վ օգնես: Ոչ մեկին հետաքրքիր չի, թե երկրաշարժ տեսած էս կնիկը ոնց ա ապրում, ոնց ա գոյատեւումե:
-Դե, լրագրող եմ: Եթե որպես լրագրող կարող եմ օգնել…
Չի պատասխանում, թաշկինակով անընդհատ աչքերն է սրբում, բայց չնայած դրան՝ արցունքները շարունակում են անարգել հոսել այտերն ի վար:
-Երկրաշարժի ժամանակ բնակարա՞ն եք կորցրել,- փորձում եմ զրույցը շարունակել:
-Մենակ բնակարա՞ն: Ամուսին ու 3 երեխա եմ կորցրել,- ավելի է հուզվում կինը: Մի պահ չեմ հասկանում՝ ինչ անեմ: Մինչ մտածում եմ, կինը շարունակում է.
-Ես բնիկ Կիրովականից եմ, Լենինական հարս էի գնացել: 4 երեխա ունեինք՝ 2 տղա, 2 աղջիկ: Մեծս 43 տարեկան է… Այսինքն՝ էդքան կլիներ, եթե լիներ: Երկրաշարժի օրը փոքր աղջկաս հետ գնացել էինք խանութ, մինչեւ տուն կգայինք, ամեն ինչ փլվեց: Փլատակների տակ մնացին ամուսինս ու 3 երեխես: Աղջկաս վերցրի, ետ եկա Կիրովական: Աղջիկս տարիուկեսկան էր, մեծ դժվարությամբ պահել, մեծացրել եմ: Հորական տանս էինք ապրում: Էդ տունն էլ էր վթարային: Ստեղից եմ վաուչեր ստացել, հորս տան 2 սենյականոցի համար 2 մլն 400 հզր դրամ տվեցին, որ տուն առնեմ: Չկարողացա առնեմ, դա էլ տվեցի աղջկաս օժիտ, որ չասեն՝ անօժիտ հարս ենք բերել:
Ոչինչ չեմ ասում, բայց տիկին Սվետան սկսում է արդարանալ.
-Բա ի՞նչ անեի, գյուղի ժողովուրդ են, ասի՝ ավելի լավ ա թող իմ երեխեն ապրի, ամոթով չմնա, քան ես տուն ունենամ: Աղջկաս 14 տարեկանում տարան: Հիմա 26 տարեկան ա, 3 երեխա ունի: Գյուղում մեկի տված դոմիկում են ապրում:
Պատմում է ու շարունակում արդարանալ ու արդարացնել.
-Լավ գիտեք՝ գործ չկա, ես չեմ ուզում իրան նեղություն տամ, որովհետեւ ինքն ապրելու տեղ-հնար չունի: 5 անձը տնակի մեջ ո՞նց կապրի: Ասել եմ՝ ինձ ոչինչ պետք չի, դուք ապրեք, ես մի կերպ գլուխս կպահեմ: Հիմա էլ չեմ գնում, որ չասեն՝ մամադ եկել ա` մեր աշխատանքը ուտի:
-Բա հիմա ո՞նց եք յոլա գնում:
-13.000 դրամ ծերության թոշակ եմ ստանում: 22 տարվա ստաժ ունեի. ֆաբրիկայում գործող բանվորուհի եմ աշխատել, հիվանդանոցում՝ մատուցող: Ստաժս չտվեցին, ասին՝ երկրաշարժի ժամանակ փլատակների տակ ա մնացել, դիմի դատարան, որ վերականգնեն: Ասի՝ ես դատարանո՞վ եմ աշխատել, որ դատարանով վերականգնեն: Ասի՝ ինձ պետք չի,- պատմում է կինն ու մտքի վերուվարումներում փորձում գտնել մտքի թելը,-13 տարի ա՝ մենակ եմ ապրում: Գնացել էի Երեւան, աշխատում էի պահեստում, պարսիկների մոտ, հավաքարար էի, բայց այլեւս ուժ չկար: Թողի, եկա Կիրովական: Էստեղ էլ Տարոնում տուն եմ վարձել, ամսվա վարձը 10.000 ա: 2 ամիս ա՝ չեմ կարում տամ, որտեղի՞ց տամ: Տանտերն էլ պասպորտս վերցրել ա, թե՝ դուրս արի տնից, երբ վարձը կտաս, էն ժամանակ էլ պասպորտդ կտամ:
-Բա հիմա որտե՞ղ եք մնալու,- հարցիս ի պատասխան՝ կինը կրկին հուզվում է.
-Եթե ինձ հավաքարարի գործ տան, էլի կաշխատեմ, մենակ թե ոչ մեկի դուռը չգնամ, փող չուզեմ: Պատկերացրու՝ հիմա ինչքան ա իմ տեղը նեղ, որ եկել եմ դիմեմ՝ ինձ օգնեն, գոնե մի 10 օրվա հացի փող տան, օրը մի հաց առնեմ, մինչեւ թոշակը ստանամ… Այստեղ գալիս, ճամփին գլուխս պտտվեց, նստեցի, մի ջահել, թե՝ տա՛տ, ի՞նչ եղավ, հո սոված չե՞ս: Ասի՝ չէ, բայց սոված էի: 2 օր ա՝ հաց չեմ կերել,- արցունքից խեղդվելով՝ պատմում է կինը:
Պայուսակիցս հանում եմ մոտս եղած թխվածքաբլիթներն ու տալիս կնոջը:
-Որ Ձեր համար խոսեմ Հայորդաց տան բարեգործական ճաշարանի ղեկավարության հետ, կգնա՞ք, էնտեղ տաք սնունդ են տալիս,- հարցնում եմ:
-Հա, աղջի՛կ ջան, եթե, ոնց որ դու ես ասում, ինձ էդ ճաշարանում ընդունեն, կգնամ, քեզ էլ անչափ շնորհակալ կլինեմ:
Անմիջապես զանգահարում եմ Վանաձորի Հայորդաց տան բարեգործական ճաշարանի տնօրենին՝ տիկին Լաուրային: Պատմում եմ կնոջ մասին, խնդրում, որ անպայման ընդունի: Տիկին Լաուրան չի մերժում: Ասում է՝ թող վաղը գա, կընդունենք: Ուրախանում ենք ես ու տիկին Սվետան: Մեկ էլ կողքի աթոռին նստած կնոջ ձայնն է լսվում.
-Դե որ էդքան հարց լուծող լրագրող ես, իմ հարցն էլ լուծի, էլի:
Ժպտում եմ. հարց լուծող լրագրող… Միջահասակ կինն առանց պատասխանի սպասելու, սկսում է իր դարդ ու ցավը պատմել.
-Փողոցներն եմ ավլում, տարվա մեջ 9 ամիս գործ ունեմ, 3 ամիս՝ չէ: Բա էս 3 ամիսը ո՞նց եմ ապրելու: Ես մենակ մակարոն եմ կարում առնեմ…
-Մակարո՞ն, չէ, ես մենակ հաց եմ առնում,- արձագանքում է տիկին Սվետան:
-Բայց մակարոնն ավելի սննդարար ա, քան հացը,- ասում է միջահասակը;
-Մակարոն առնեմ, ո՞նց սարքեմ. ո՛չ գազ ունեմ, ո՛չ լույս: Օրը մթնում ա, տեղս եմ մտնում,- շարունակում է տիկին Սվետան:
-Ուրեմն պիտի գնաս, անտառից ցախ բերես:
-Ցախ բերեմ, որտե՞ղ վառեմ: Պեչք էլ չունեմ:
-Հա՜,- երկարացնում է միջահասակը,- չէ, թող քեզ օգնեն, իմ վիճակը քոնի համեմատ ավելի բարվոք ա: Էսօր աշխատավարձ եմ ստացել, դու էստեղ նստի, ես գնամ հաց ու կատլետ առնեմ, գամ, ասիր՝ 2 օր ա հաց չես կերել:
Ասում է, բայց տեղից չի շարժվում:
-Աղջի՛կ ջան, համարդ կտա՞ս: Ես որ վաղը գնամ ճաշարան, հետո քեզ կզանգեմ,- ինձ է դիմում տիկին Սվետան:
-Հա, զանգեք անպայման, տեսնեմ՝ ինչ եղավ,- ասում եմ ու թղթին գրում հեռախոսահամարս:
-Ինձ էլ տուր էլի համարդ,- ասում է միջահասակը:
Գրում եմ, նրան էլ տալիս:
-Չէ, երեւի հաց ու կատլետ չառնեմ, երեւի գնամ մի կես կիլո պեսոկ առնեմ, հաց առնեմ,- շարունակում է միջահասակը:
Հերթական հարցազրույցից չուշանալու համար հրաժեշտ եմ տալիս կանանց՝ հաջորդ օրը տիկին Սվետային բարգործական ճաշարանում հանդիպելու ակնկալիքով…
Գայանե Սարգսյան
Տիկին Սվետային հանդիպեցի Վանաձորի քաղաքապետարանում՝ քաղաքապետի ընդունարանի մոտ դրված աթոռին նստած: Հարցազրույցների էի, մտա մի քանի սենյակ, դուրս եկա, տեսնեմ՝ դեռ մենակ նստած է: Մոտեցա:
-Կարո՞ղ եմ Ձեզ ինչ-որ բանով օգնել,- հարցրի:
Կինը նախ բարձրացրեց հայացքը, հետո մի քիչ զարմացած, թե՝ «Օգնե՞ս, աղջի՛կ ջան: Ինչո՞վ օգնես: Ոչ մեկին հետաքրքիր չի, թե երկրաշարժ տեսած էս կնիկը ոնց ա ապրում, ոնց ա գոյատեւումե:
-Դե, լրագրող եմ: Եթե որպես լրագրող կարող եմ օգնել…
Չի պատասխանում, թաշկինակով անընդհատ աչքերն է սրբում, բայց չնայած դրան՝ արցունքները շարունակում են անարգել հոսել այտերն ի վար:
-Երկրաշարժի ժամանակ բնակարա՞ն եք կորցրել,- փորձում եմ զրույցը շարունակել:
-Մենակ բնակարա՞ն: Ամուսին ու 3 երեխա եմ կորցրել,- ավելի է հուզվում կինը: Մի պահ չեմ հասկանում՝ ինչ անեմ: Մինչ մտածում եմ, կինը շարունակում է.
-Ես բնիկ Կիրովականից եմ, Լենինական հարս էի գնացել: 4 երեխա ունեինք՝ 2 տղա, 2 աղջիկ: Մեծս 43 տարեկան է… Այսինքն՝ էդքան կլիներ, եթե լիներ: Երկրաշարժի օրը փոքր աղջկաս հետ գնացել էինք խանութ, մինչեւ տուն կգայինք, ամեն ինչ փլվեց: Փլատակների տակ մնացին ամուսինս ու 3 երեխես: Աղջկաս վերցրի, ետ եկա Կիրովական: Աղջիկս տարիուկեսկան էր, մեծ դժվարությամբ պահել, մեծացրել եմ: Հորական տանս էինք ապրում: Էդ տունն էլ էր վթարային: Ստեղից եմ վաուչեր ստացել, հորս տան 2 սենյականոցի համար 2 մլն 400 հզր դրամ տվեցին, որ տուն առնեմ: Չկարողացա առնեմ, դա էլ տվեցի աղջկաս օժիտ, որ չասեն՝ անօժիտ հարս ենք բերել:
Ոչինչ չեմ ասում, բայց տիկին Սվետան սկսում է արդարանալ.
-Բա ի՞նչ անեի, գյուղի ժողովուրդ են, ասի՝ ավելի լավ ա թող իմ երեխեն ապրի, ամոթով չմնա, քան ես տուն ունենամ: Աղջկաս 14 տարեկանում տարան: Հիմա 26 տարեկան ա, 3 երեխա ունի: Գյուղում մեկի տված դոմիկում են ապրում:
Պատմում է ու շարունակում արդարանալ ու արդարացնել.
-Լավ գիտեք՝ գործ չկա, ես չեմ ուզում իրան նեղություն տամ, որովհետեւ ինքն ապրելու տեղ-հնար չունի: 5 անձը տնակի մեջ ո՞նց կապրի: Ասել եմ՝ ինձ ոչինչ պետք չի, դուք ապրեք, ես մի կերպ գլուխս կպահեմ: Հիմա էլ չեմ գնում, որ չասեն՝ մամադ եկել ա` մեր աշխատանքը ուտի:
-Բա հիմա ո՞նց եք յոլա գնում:
-13.000 դրամ ծերության թոշակ եմ ստանում: 22 տարվա ստաժ ունեի. ֆաբրիկայում գործող բանվորուհի եմ աշխատել, հիվանդանոցում՝ մատուցող: Ստաժս չտվեցին, ասին՝ երկրաշարժի ժամանակ փլատակների տակ ա մնացել, դիմի դատարան, որ վերականգնեն: Ասի՝ ես դատարանո՞վ եմ աշխատել, որ դատարանով վերականգնեն: Ասի՝ ինձ պետք չի,- պատմում է կինն ու մտքի վերուվարումներում փորձում գտնել մտքի թելը,-13 տարի ա՝ մենակ եմ ապրում: Գնացել էի Երեւան, աշխատում էի պահեստում, պարսիկների մոտ, հավաքարար էի, բայց այլեւս ուժ չկար: Թողի, եկա Կիրովական: Էստեղ էլ Տարոնում տուն եմ վարձել, ամսվա վարձը 10.000 ա: 2 ամիս ա՝ չեմ կարում տամ, որտեղի՞ց տամ: Տանտերն էլ պասպորտս վերցրել ա, թե՝ դուրս արի տնից, երբ վարձը կտաս, էն ժամանակ էլ պասպորտդ կտամ:
-Բա հիմա որտե՞ղ եք մնալու,- հարցիս ի պատասխան՝ կինը կրկին հուզվում է.
-Եթե ինձ հավաքարարի գործ տան, էլի կաշխատեմ, մենակ թե ոչ մեկի դուռը չգնամ, փող չուզեմ: Պատկերացրու՝ հիմա ինչքան ա իմ տեղը նեղ, որ եկել եմ դիմեմ՝ ինձ օգնեն, գոնե մի 10 օրվա հացի փող տան, օրը մի հաց առնեմ, մինչեւ թոշակը ստանամ… Այստեղ գալիս, ճամփին գլուխս պտտվեց, նստեցի, մի ջահել, թե՝ տա՛տ, ի՞նչ եղավ, հո սոված չե՞ս: Ասի՝ չէ, բայց սոված էի: 2 օր ա՝ հաց չեմ կերել,- արցունքից խեղդվելով՝ պատմում է կինը:
Պայուսակիցս հանում եմ մոտս եղած թխվածքաբլիթներն ու տալիս կնոջը:
-Որ Ձեր համար խոսեմ Հայորդաց տան բարեգործական ճաշարանի ղեկավարության հետ, կգնա՞ք, էնտեղ տաք սնունդ են տալիս,- հարցնում եմ:
-Հա, աղջի՛կ ջան, եթե, ոնց որ դու ես ասում, ինձ էդ ճաշարանում ընդունեն, կգնամ, քեզ էլ անչափ շնորհակալ կլինեմ:
Անմիջապես զանգահարում եմ Վանաձորի Հայորդաց տան բարեգործական ճաշարանի տնօրենին՝ տիկին Լաուրային: Պատմում եմ կնոջ մասին, խնդրում, որ անպայման ընդունի: Տիկին Լաուրան չի մերժում: Ասում է՝ թող վաղը գա, կընդունենք: Ուրախանում ենք ես ու տիկին Սվետան: Մեկ էլ կողքի աթոռին նստած կնոջ ձայնն է լսվում.
-Դե որ էդքան հարց լուծող լրագրող ես, իմ հարցն էլ լուծի, էլի:
Ժպտում եմ. հարց լուծող լրագրող… Միջահասակ կինն առանց պատասխանի սպասելու, սկսում է իր դարդ ու ցավը պատմել.
-Փողոցներն եմ ավլում, տարվա մեջ 9 ամիս գործ ունեմ, 3 ամիս՝ չէ: Բա էս 3 ամիսը ո՞նց եմ ապրելու: Ես մենակ մակարոն եմ կարում առնեմ…
-Մակարո՞ն, չէ, ես մենակ հաց եմ առնում,- արձագանքում է տիկին Սվետան:
-Բայց մակարոնն ավելի սննդարար ա, քան հացը,- ասում է միջահասակը;
-Մակարոն առնեմ, ո՞նց սարքեմ. ո՛չ գազ ունեմ, ո՛չ լույս: Օրը մթնում ա, տեղս եմ մտնում,- շարունակում է տիկին Սվետան:
-Ուրեմն պիտի գնաս, անտառից ցախ բերես:
-Ցախ բերեմ, որտե՞ղ վառեմ: Պեչք էլ չունեմ:
-Հա՜,- երկարացնում է միջահասակը,- չէ, թող քեզ օգնեն, իմ վիճակը քոնի համեմատ ավելի բարվոք ա: Էսօր աշխատավարձ եմ ստացել, դու էստեղ նստի, ես գնամ հաց ու կատլետ առնեմ, գամ, ասիր՝ 2 օր ա հաց չես կերել:
Ասում է, բայց տեղից չի շարժվում:
-Աղջի՛կ ջան, համարդ կտա՞ս: Ես որ վաղը գնամ ճաշարան, հետո քեզ կզանգեմ,- ինձ է դիմում տիկին Սվետան:
-Հա, զանգեք անպայման, տեսնեմ՝ ինչ եղավ,- ասում եմ ու թղթին գրում հեռախոսահամարս:
-Ինձ էլ տուր էլի համարդ,- ասում է միջահասակը:
Գրում եմ, նրան էլ տալիս:
-Չէ, երեւի հաց ու կատլետ չառնեմ, երեւի գնամ մի կես կիլո պեսոկ առնեմ, հաց առնեմ,- շարունակում է միջահասակը:
Հերթական հարցազրույցից չուշանալու համար հրաժեշտ եմ տալիս կանանց՝ հաջորդ օրը տիկին Սվետային բարգործական ճաշարանում հանդիպելու ակնկալիքով…
Գայանե Սարգսյան
